|
Ιστορικά Στοιχεία
Ο Commodore 64 ή C64 ή C=64 (από το logo του case) ή CBM 64 (από το Commodore Business Machines) ή ακόμη και “ψωμιέρα” (από το σχήμα του) είναι ένας 8bit τεχνολογίας υπολογιστής που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1982 από την εταιρεία Commodore International στην τιμή των $595 . Κατά την διάρκεια της ζωής του κατασκευάσθηκαν περισσότερο από 17 εκατομμύρια μονάδες. Μέρος της επιτυχίας του οφείλεται στο γεγονός ότι πωλούνταν σε καταστήματα λιανικής πώλησης, εκτός των καταστημάτων ηλεκτρονικών αλλά και στο ότι πολλά από τα μέρη του κατασκευάζονταν από την ίδια την Commodore.Η σχεδίαση του C64 ξεκινάει κάπου τον Ιανουάριο του 1981 από την MOS Technology, η οποία ανήκε ήδη στην Commodore από το 1976. Μετά την επιτυχία των ολοκληρωμένων (IC) του VIC-20 οι μηχανικοί της MOS αποφάσισαν ότι ήρθε η στιγμή να σχεδιάσουν την επόμενη γενιά τσιπ βίντεο και ήχου για να χρησιμοποιηθούν στο μελλοντικό video game της Commodore. Μέχρι τον Νοέμβριο του ’81 τα τσιπ είχαν ολοκληρωθεί. Το VIC-II ήταν υπεύθυνο για τα γραφικά και το SID για τον ήχο. Αλλά τότε το αφεντικό της Commodore, ο συγχωρεμένος Jack Tramiel, αποφάσισε να μην χρησιμοποιηθούν στην αγορά των video games και έδωσε εντολή στους μηχανικούς του να ετοιμάσουν έναν υπολογιστή με 64Kb μνήμης. Ο υπολογιστής έπρεπε να είναι έτοιμος μέσα σε 6 εβδομάδες ώστε να παρουσιαστεί στην Winter Consumer Electronics Show (CES) τον Ιανουάριο του ’82. Δύο ημέρες μετά την εντολή του Tramiel, ολοκληρώθηκε ο βασικός σχεδιασμός και μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή υλικού για πέντε VIC-30, το αρχικό όνομα του C64. Τις τελευταίες 2 εβδομάδες έγινε η προσαρμογή του λειτουργικού συστήματος από τον VIC-20 στον C64. Με εκτιμώμενη λιανική τιμή μόλις $595 έκλεψε την παράσταση. Οι άμεσοι ανταγωνιστές του πουλιόνταν σε πολλαπλάσια τιμή. Ο Atari 800 στα $899 και ο Apple II στα $1200. Ο Commodore 64 ήταν ζωντανός!! Μέχρι τον Αύγουστο είχε μπει σε μαζική παραγωγή.
Ο αρχικός στόχος του κόστους παραγωγής ήταν $130 και τελικά διαμορφώθηκε στα $135. Με τιμή λιανικής πώλησης στα $595 άφηνε ένα τεράστιο κέρδος στην Commodore, ακόμη και μετά τη συσκευασία, την προώθηση και τη διανομή. Μέσα σε λίγα χρόνια εκτιμάται ότι χάρη στη μείωση του κόστους των υλικών μειώθηκε το κόστος κατασκευής σε λιγότερο από $50! Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την συνεχή και σταθερή μείωση της τιμής του. Μερικούς μήνες μετά την κυκλοφορία του ήταν διαθέσιμος προς $400. Η Commodore μάλιστα πριμοδοτούσε με $100 την αγορά ενός νέου C64 σε όποιον της έφερνε πίσω την παλιά κονσόλα ή υπολογιστή του. Έτσι με μόλις $300 μπορούσε κάποιος να αποκτήσει ένα πλήρες υπολογιστή την στιγμή που συγκρίσιμα μηχανήματα είχαν τιμή μερικών χιλιάδων δολαρίων. Μια μεταγενέστερη μείωση των τιμών σε $200 οδήγησε εταιρείες όπως η Texas Instruments (κατασκευαστή του TI-99/4A) να αποχωρήσουν από την βιομηχανία υπολογιστών. Εάν η Commodore δεν είχε αγοράσει την MOS τα έξοδα σχεδιασμού μπορεί να ήταν απαγορευτικά και η ιδέα πίσω από τον C64 μπορεί να μην είχε συλληφθεί ποτέ.
Ωστόσο δεν πρέπει να παραλείψουμε και κάτι ακόμη στο οποίο οφείλει την επιτυχία του.
Αν και ο C64 είχε υποδοχές τόσο για cartridge όσο και για κασετόφωνο, το μέσο αποθήκευσης που χρησιμοποιήθηκε κυρίως ήταν η δισκέτα 5.25 μονής όψης, χωρητικότητας 170Kb σε συνδυασμό με το floppy drive 1541. Το drive είχε δικό του επεξεργαστή, έναν 6502, και το δικό του λειτουργικό σύστημα, το CBM DOS 2.6. Ήταν θορυβώδης, αργό, επιρρεπής στην υπερθέρμανση και εντελώς αναξιόπιστο. Αλλά σε σύγκριση με την κασέτα το 1541 διάβαζε τις δισκέτες με ταχύτητα φωτός και αντίθετα από τα cartridges μπορούσες πολύ εύκολα να τις αντιγράψεις! Εν έτη 1982 η τιμή ενός C64 μαζί με το 1541 ήταν της τάξης των $1000, μια πολύ καλή τιμή. Το floppy αποδείχθηκε πολύ πιο δημοφιλής από ό, τι ανέμεναν στην Commodore και η εταιρεία αρχικά δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στη ζήτηση, αν και τα πρώτα μοντέλα είχαν ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό δυσλειτουργίας.
Στις αρχές του 1983, περίπου ένα χρόνο από την κυκλοφορία του C64, σχεδόν ολόκληρη η ομάδα που εργάσθηκε πάνω στο project, μεταξύ αυτών οι Al Charpentier, Robert Yannes, Charles Winterable, David Ziembeicki και Bruce Crockette, αποχώρησαν από την Commodore και δημιούργησαν μια νέα εταιρεία με το όνομα Peripheral Visions που γρήγορα μετονομάστηκε σε Ensoniq.
Η εταιρεία αυτή κατασκεύαζε μουσικά όργανα, δειγματολήπτες, συνθεσάιζερ και κάρτες ήχου για υπολογιστές και arcades. To 1998 εξαγοράστηκε από την Creative Technology.
Software
Περίπου 10000 τίτλοι δημιουργήθηκαν για τον C64 συμπεριλαμβανομένων εργαλείων ανάπτυξης, εφαρμογών γραφείου και παιχνιδιών.
Στο μηχάνημα βρίσκουμε αποθηκευμένη στην ROM την Commodore BASIC 2.0. Η επιλογή αυτής της έκδοσης και όχι της ποιο εξελιγμένης 4.0 έγινε με γνώμονα ότι οι χρήστες δεν θα χρειάζονταν τις εντολές πρόσβασης στο drive, οπότε προτιμήθηκε να μείνει ο χώρος ελεύθερος για επεκτάσεις που αφορούν τα γραφικά και τον ήχο. Δυστυχώς η έκδοση 2.0 δεν περιλάμβανε εντολές διαχείρισης των τσιπ γραφικών και ήχου οπότε αν κάποιος ήθελε άμεση πρόσβαση στους καταχωρητές τους έπρεπε να χρησιμοποιήσει τις εντολές POKE. Η Commodore για να παρέχει στους χρήστες πρόσβαση σε αυτές τις εκτεταμένες εντολές κυκλοφόρησε 2 cartridges επέκτασης της Basic 2.0, το Simons BASIC και το Super Expander 64.
Άλλες διαθέσιμες γλώσσες για τον C64 είναι οι Pascal, Logo, Forth, και Fortran. H πρώτη γενιά προγραμμάτων γράφτηκε με μια από τις παραπάνω γλώσσες ή ακόμα και με την Basic, αλλά μετά το 1983 τα περισσότερα επαγγελματικά προγράμματα γράφονταν σε assembly. Αυτό μεγιστοποίησε την ταχύτητα εκτέλεσης και ελαχιστοποίησε την χρήση μνήμης.
Επίσης έχουν κυκλοφορήσει πολλά λειτουργικά συστήματα για τον υπολογιστή. Εκτός του αρχικού GEOS υπάρχουν και 2 παραλλαγές του, το Wheels και το GEOS Megapatch. Και τα 2 βέβαια απαιτούν αναβάθμιση hardware. Άλλα διαθέσιμα είναι το WiNGS OS, ένα unix-like και το OS Contiki, για embedded συστήματα, με πλήρως γραφικό περιβάλλον.
Στον C64 συχνά πιστώνεται η έναρξη της demoscene. Χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα κυρίως για παραγωγή μουσικής.
Δυστυχώς, οι διαφορές ανάμεσα σε PAL και NTSC C64s προκαλεί προβλήματα συμβατότητας μεταξύ των ΗΠΑ και Ευρώπης. Η συντριπτική πλειοψηφία των demos λειτουργούν μόνο σε PAL μηχανήματα.
Hardware
Ο C64 χρησιμοποιεί τον επεξεργαστή MOS 6510 με ταχύτητα λειτουργίας περίπου 1MHz. Αποτελεί παραλλαγή του 6502 με την προσθήκη μιας επιπλέον 8-bit πόρτας I/O. Στις περισσότερες εκδόσεις του 6510 υπάρχουν διαθέσιμα μόνο τα 6 pins. Η χρησιμότητα των εξτρά αυτών pins είναι διπλή. Για bank switching συγκεκριμένου μέρους της μνήμης ώστε να είναι ελεύθερο για χρήση και για την λειτουργία του κασετόφωνου.
Η μνήμη του είναι 64Kb. Από αυτά ο χρήστης έχει στην διάθεση του τα 38Kb. Η ROM είναι 20Kb και σε αυτά υπάρχουν ο πυρήνας και η basic. Εξαιτίας του ότι ο επεξεργαστής μπορεί να διευθυνσιοδοτήσει μόνο 64Kb κάθε φορά, η ROM εγγράφεται στην κυρίως μνήμη, οπότε και μένουν ελεύθερα μόνο 38 911 bytes.
Το τσιπ γραφικών, το VIC-ΙΙ, διαθέτει 16 χρώματα, οκτώ hardware sprites ανά γραμμή σάρωσης, επιτρέποντας μέχρι και 112 sprites ανά οθόνη PAL, δυνατότητες κύλισης και δύο bitmap modes. Σχεδιάσθηκε από τους Al Charpentier και Charles Winterble. Το τυπικό text mode διαθέτει 40 στήλες. Η κωδικοποίηση χαρακτήρων δεν είναι τύπου ASCII, αλλά PETSCII, μια εκτεταμένη μορφή του ASCII-1963. Υπάρχουν διαθέσιμα 2 modes χαμηλής ανάλυσης και 2 bitmap modes. Το multicolor bitmapped mode έχει ανάλυση 160×200 pixels, με μάξιμουμ 4 χρώματα ανά 4×8 character block. Το high-resolution bitmapped mode έχει ανάλυση 320×200 pixels, με 2 χρώματα ανά 8×8 character block. Στα περισσότερα παιχνίδια χρησιμοποιήθηκε το multicolor bitmapped mode.
Το τσιπ ήχου, ο SID, διαθέτει 3 κανάλια / 9 οκτάβες, 4 κυματομορφές. Σχεδιάσθηκε από τον Bob Yannes. Υπάρχουν δύο εκδόσεις του τσιπ, το 6581 και το 8580. Το πρώτο χρησιμοποιήθηκε στα αρχικά C64 καθώς και στα πρώτα C64C. Το 1987 η MOS το αντικατέστησε με το δεύτερο. Έχει καλύτερη ποιότητα ήχου και η διαφορά του είναι στην τάση τροφοδοσίας. Το 6581 χρησιμοποιεί 12V ενώ το 8580 9V.
Εκτός από τα παραπάνω στο εσωτερικό του βρίσκουμε και 2 MOS 6526 Complex Interface Adapters (CIA) που είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο των I/O διαδικασιών και το timing.
Συνολικά κατασκευάστηκα περίπου 6 εκδόσεις του motherboard, με διάφορα revisions.
Motherboard του 1982
Motherboard του 1992
Εξωτερικά και στο πλάι βρίσκουμε 2 game ports στα οποία εκτός από joysticks μπορούμε να συνδέσουμε lightpen, mouse και paddles, την είσοδο τροφοδοσίας (5V DC και 9V AC) και το κουμπί on/off.
Στην πίσω μεριά υπάρχουν ένα expansion port (44-pins) για σύνδεση cartridges, RF output για σύνδεση στην τηλεόραση, video output (5 pins) για σύνδεση με οθόνη, serial Bus (IEEE-488, 6-pins) για εξωτερικό disk drive, cassette port (12 pins) για το κασετόφωνο και ένα user port (RS-232, 24-pin) για σύνδεση modem, εκτυπωτών.
Η οικογένεια του C64
- MAX Machine (1982)
Κυκλοφόρησε μετά τον VIC-20 και σχεδόν ταυτόχρονα με τον C64. Πουλήθηκε κυρίως στην Ιαπωνία αλλά και στην Αμερική με το όνομα Ultimax και στην Γερμανία με το όνομα VC-10. Ο MAX επρόκειτο να είναι μια κονσόλα παιχνιδιών με περιορισμένη υπολογιστική ισχύ και βασίστηκε σε μια υποβαθμισμένη έκδοση του υλικού που χρησιμοποιήθηκε αργότερα στον C64. Είχε μνήμη 4Kb, μεμβράνη αντί κανονικού πληκτρολογίου και φόρτωνε τα παιχνίδια από cartridges. Στόχος της Commodore ήταν να το προσφέρει ως low-end προϊόν στην τιμή των $200. Σε αντίθεση όμως με τον C64, το MAX ποτέ δεν πούλησε καλά και γρήγορα σταμάτησε η παραγωγή του.
- Educator 64 (1983)
Ο Educator 64 ήταν μια προσπάθεια της Commodore να πουλήσει στα σχολεία των ΗΠΑ έναν υπολογιστή βασισμένο στον C64 και να ανταγωνιστεί τον Apple II. Είναι γνωστός και με τα ονόματα PET 64 και Model 4064. Ήταν βασισμένος σε μεταχειρισμένες C64 motherboards και είχε ένα πράσινο monitor. Η εξωτερική του εμφάνιση προερχόταν από τον PET. Δεν κατάφερε να πουλήσει μεγάλους αριθμούς.
- SX-64 (1984)
Γνωστός και ως Executive 64 ή VIP-64. Πρόκειται για την φορητή έκδοση του C64 και μάλιστα έχει την διάκριση να είναι ο πρώτος έγχρωμος φορητός υπολογιστής. Είχε οθόνη CRT 5 ιντσών και ένα 1541 disk drive. Ζύγιζε 10,5 κιλά. Ο SX-64 δεν πούλησε καλά, περίπου 85000 μονάδες και αυτό οφείλεται στην μικρή οθόνη, το μεγάλο βάρος και στη μικρή βιβλιοθήκη επαγγελματικού λογισμικού. Συν τις άλλης είχε να ανταγωνιστεί τον Osborne 1 (Zilog Z80, CP/M) και τον Compaq Portable (16-bit CPU, MS-DOS). Παρόλο που θεωρείται φορητός έπρεπε να τον συνδέσετε στην πρίζα, δεν λειτουργούσε με μπαταρίες.
- C64 GOLDEN EDITION (1984 ΗΠΑ, 1986 Γερμανία)
Το 1984 στις ΗΠΑ και αργότερα το 1986 στην Γερμανία η Commodore για να γιορτάσει τα 1000000 C64 που πούλησε στις 2 αυτές χώρες, κυκλοφόρησε μια επετειακή έκδοση του. Το μηχάνημα αυτό ήταν ένα κανονικό C64 αλλά το περίβλημα του, εσωτερικά και εξωτερικά, ήταν χρώματος χρυσαφί. Ο υπολογιστής ήταν τοποθετημένος σε μια διακοσμητική πλάκα.
- C64C (1986)
Το 1986 η Commodore κυκλοφόρησε μια αναβάθμιση του C64, τον C64C ο οποίος ήταν λειτουργικά πανομοιότυπος με τον αρχικό. Η εξωτερική σχεδίαση αναδιαμορφώθηκε στο ύφος του Commodore 128 και ακολουθούσε την τάση της εποχής. Ο διάδοχος ερχόταν με νέες εκδόσεις των βασικών τσιπ SID, VIC και I/O. Οι πρώτοι C64C πουλήθηκαν με το λειτουργικό σύστημα Geos της Berkeley Software. Μαζί με τον αναβαθμισμένο C64 η Commodore παρουσίασε και νέα περιφερειακά όπως τα drive 1541C και αργότερα το καλύτερο 1541-II, το 1351 mouse, το 1802 έγχρωμο monitor και την επέκταση μνήμης 1764. Δυστυχώς ο C64C παρουσιάστηκε την λάθος χρονική στιγμή και σε λάθος τιμή. Στην αγορά υπήρχαν ήδη οι 16bit υπολογιστές Atari ST και Amiga.
- C64 Aldi (1987)
Η έκδοση αυτή πουλήθηκε μόνο στην Γερμανία και μόνο μέσω της αλυσίδας σουπερ μάρκετ Aldi, από όπου πήρε και το όνομα. Εμφανισιακά ήταν σχεδόν ίδιο με τον C64 με το πληκτρολόγιο να είναι χρώματος ανοιχτό γκρι. Εσωτερικά η μητρική είχε επανασχεδιαστεί ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κόστος παραγωγής.
- C64GS (1990)
Άλλη μια αποτυχία της Commodore ήταν η προσπάθεια να μπει στο χώρο της παιχνιδομηχανής. Χρησιμοποιώντας τον C64 τροποποιημένο ώστε να παίρνει το cartridge από πάνω, κυκλοφόρησε το 1990 το C64 Games System (C64GS) για να ανταγωνιστεί τις Nintendo και Sega. Οι λόγοι της αποτυχίας ήταν η φτωχή υποστήριξη των εταιρειών ανάπτυξης παιχνιδιών, η ύπαρξη του ίδιου του C64 και η απαρχαιωμένη τεχνολογία. Μην ξεχνάμε ότι οι ανταγωνιστικές κονσόλες ήταν 16bit τεχνολογίας.
- C64G (1990)
Αποτελεί την τελευταία έκδοση του C64. Είχε την αρχική εμφάνιση “ψωμιέρας” με ποιο ανοικτό χρώμα, περίπου σαν του C64C. Το πληκτρολόγιο ήταν είτε το αρχικό μαύρο με τους γραφικούς χαρακτήρες μπροστά από τα πλήκτρα είτε το γρι, σαν του C64C, με τους χαρακτήρες στην πάνω μεριά των πλήκτρων. Φαίνεται ότι η Commodore προσπάθησε να χρησιμοποιήσει όλα τα απόθεμα της με αποτέλεσμα αυτούς τους περίεργους χρωματικούς συνδυασμούς. Μερικά από αυτά τα μηχανήματα ήταν κατασκευασμένα από μέρη που είχαν ξεμείνει από την αποτυχημένη κονσόλα C64GS. Η ποιότητα κατασκευής του δεν ήταν πολύ καλή, είχε κακό ήχο λόγω του ότι το SID ήταν ενσωματωμένο στο motherboard και είχε και κάποια προβλήματα συμβατότητας εξαιτίας του επεξεργαστή MOS 8500. Ήταν σαφώς η τελική προσπάθεια της Commodore να ξεφορτωθεί τα τεράστια αποθέματα ανταλλακτικών της.
Games
Commodore 64 χωρίς παιχνίδια δεν γίνετε. Εξάλλου ο κυρίως λόγος που ο C64 είναι ο καλύτερος υπολογιστής 8bit είναι τα παιχνίδια. Ας δούμε μερικά από τα καλύτερα του!
|
|
Trivia
- Το όνομα του πρωτότυπου μοντέλου του C64 ήταν VIC-30. O VIC-40 ήταν ένας VIC-20 με δυνατότητα απεικόνισης 40 στηλών. Δεν κυκλοφόρησε πότε όμως εξαιτίας του C64. Υπήρχε επίσης και ο VIC-10 που έγινε γνωστός με το όνομα MAX.
- Λίγο πριν την επίσημη κυκλοφορία του C64 βρέθηκαν να είναι ελαττωματικά περίπου το 33% των ήδη κατασκευασμένων μηχανημάτων.
- Ο C64 τελικά υποστήριζε σκληρούς δίσκους έως 30 MB.
- Ο αντικαταστάτης του C65 ή C64DX δεν βγήκε ποτέ στην αγορά. Αν και είχε εντυπωσιακά χαρακτηριστικά παρέμεινε στο επίπεδο του πρωτοτύπου και τελικά ακυρώθηκε εξαιτίας της τεράστιας επιτυχίας της 16bit Amiga.
Σας ευχαριστώ που διαβάσατε το άρθρο μου! Αν σας άρεσε κοινοποιήστε το ή γράψτε τα σχόλια σας!
Leave A Comment