Φέτος τον Δεκέμβρη (2012) συμπληρώνονται 12 χρόνια από εκείνη την τραγική ημέρα που συγκλόνισε όλο τον κόσμο του pc gaming, η 3dfx Interactive κατασκευαστής της θρυλικής κάρτα γραφικών Voodoo, έριχνε τίτλους τέλους. Σε αυτή την επέτειο θα ρίξουμε μια σύντομη ματιά στα γεγονότα που οδήγησαν στην πτώχευση και την αφομοίωση της από την Nvidia.

Η επανάσταση
Η 15η Δεκεμβρίου ήταν μια κακή μέρα τόσο για τη βιομηχανία γραφικών όσο και για όλους τους gamers. Το τέλος μιας εποχής. Οι μικρότεροι σε ηλικία αναγνώστες μας ίσως έχουν ακούσει μόνο φήμες μιας και τα 12 χρόνια που έχουν περάσει είναι τα διπλάσια από αυτά που η εταιρεία λειτουργούσε. Η διάρκεια ζωής της κράτησε μόλις 6 χρόνια, από το 1994 μέχρι το 2000. Η ιστορία της επιτυχίας της 3Dfx (με το D κεφαλαίο αρχικά) ξεκινά το 1996 με την παρουσίαση μιας κάρτας γραφικών με το όνομα Voodoo. Η μικρή εταιρία γίνετε μέσα σε μια νύχτα ηγέτης της αγοράς.

Το αρχικό λογότυπο της εταιρείας

Αυτό συνέβη για 2 λόγους. Πρώτον γιατί ένα πολύ καλό προϊόν πουλήθηκε σε καλή τιμή και δεύτερον και κυριότερο διότι το προϊόν αυτό ήταν επαναστατικό. Με την πρώτη Voodoo, έναν 3D επιταχυντή που επρόκειτο να λειτουργεί παράλληλα με τις τότε κοινές 2D κάρτες, η 3dfx άνοιξε το δρόμο για τις σύγχρονες κάρτες γραφικών. Για πρώτη φορά κατέστη δυνατή η επιτάχυνση πολυγώνων στη δημιουργία παιχνιδιών και η ενσωμάτωση διαφόρων υφών. Με μια Voodoo ένας ταπεινός Pentium 133 μεταμορφωνόταν σε παιχνιδομηχανή.

Το λογότυπο του 1999, με μικρό d

​Χάρη στο “Glide”, ενός API (application programming interface) που αναπτύχθηκε αποκλειστικά για την Voodoo, η κάρτα υποστηρίχθηκε από τις περισσότερες εταιρείες παραγωγής παιχνιδιών. Παλαιότεροι τίτλοι αναβαθμίστηκαν με κάποιο “3dfx patch” και όχι μόνο “έτρεχαν” γρηγορότερα αλλά απέκτησαν και ομορφότερα γραφικά. Μάλιστα υπήρχαν παιχνίδια όπως το Gex 3D και το Pandemonium 2 τα οποία απλά δεν “έτρεχαν” αν δεν έβρισκαν την Voodoo στο σύστημα. Φυσικά η επιτυχία αυτή οφείλεται και στο γεγονός ότι ο ανταγωνισμός (βλέπε Nvidia, S3, Maxtor, Ati) δεν είχε να προσφέρει κάτι τόσο δυνατό όσο η Voodoo.

Diamond Monster 3D με Voodoo 1

​Η αρχή του τέλους
Αλλά σύντομα το μονοπώλιο της 3dfx άρχισε να αποκτά ρωγμές. Οι ανταγωνιστές άρχισαν να παράγουν τα δικά τους 3d τσιπ θέλοντας τι άλλο, να αποκτήσουν μερίδιο της αγοράς. Τελικά κυκλοφόρησε από την Nvidia το Riva TNT, ένας σοβαρός “παίκτης”. Το νέο αυτό τσιπ ωστόσο δεν εκπλήρωσε τις προσδοκίες της Nvidia αλλά είχε πολλά καλά χαρακτηριστικά όπως υποστήριξη χρώματος 32bit. Περίπου το 1998 το TNT μπόρεσε να ανταγωνιστεί το Voodoo 2 με την προϋπόθεση όμως χρήσης του Direct3D API. Ωστόσο η 3dfx κράτησε την πρωτοκαθεδρία λόγο του API Glide και του SLI (Scan Line Interleaving), χαρακτηριστικό που επέτρεπε 2 κάρτες να λειτουργούν σαν μια, αξεπέραστο σε ταχύτητα αλλά και πανάκριβο.

Κάρτες STB Blackmagic 3D με Voodoo 2 σε διάταξη SLI

Στα τέλη του 1998 η 3dfx αγοράζει την αμερικάνικη εταιρεία STB Systems, η οποία κατασκευάζει κάρτες γραφικών, με το ποσό των 140 εκατομμυρίων δολαρίων και στόχο να κατασκευάσει πλέον δικές της κάρτες γραφικών. Ταυτόχρονα όμως χάνει 2 πιστούς συνεργάτες της, την Creative Labs και την Diamond Multimedia, οι οποίες κάθε άλλο παρά χαρούμενες ήταν με την εξέλιξη αυτή. Έτσι καταφέρνει να απολέσει μερίδιο της αγοράς, το οποίο πλέον κατευθύνεται στην Nvidia και χάνει 2 μεγάλες πηγές εσόδων. Η ιστορία της STB ως εκ τούτου θεωρείται ότι είναι ένας από τους κύριους παράγοντες για την τελική πτώση της 3dfx.

Το 1999 αλλάζει το λογότυπό της και παρουσιάζει τo Voodoo 3. Το νέο τσιπ είναι ταχύτατο αλλά δεν διαθέτει νέα χαρακτηριστικά όπως 32bit χρώμα ή textures μεγαλύτερα από 256 x 256 texels. Αντίθετα το TNT 2 διαθέτει τα παραπάνω χαρακτηριστικά και επιπλέον συναγωνίζεται στα ίσια το Voodoo 3 σε θέματα απόδοσης. Στην πραγματικότητα όμως κανένα από αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είχε νόημα εκείνη την εποχή. Το 32bit rendering είχε ως αποτέλεσμα την μείωση του αριθμού των fps κατά 50% περίπου, προσφέροντας μόνο μια μικρή βελτίωση στην ποιότητα της εικόνας. Η 3dfx το αντιμετωπίζει με μια διαδικασία 22bit rendering και καταφέρνει να αποδώσει την ίδια ποιότητα εικόνας αλλά με υψηλότερα fps! Ωστόσο η διαφημιστική εκστρατεία της Nvidia παίζει τον ρόλο της και η 3dfx δέχεται επικρίσεις από τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης. Η αδυναμία της να διαφημίσει τη δική της τεχνική ως καλύτερη αποτελεί σοβαρό λάθος και πλήτει την φήμη της ως τεχνολογικό ηγέτη.

Voodoo 3 2000 PCI

​Το φθινόπωρο του 1999 η Nvidia ξεκίνησε μια ακόμη επίθεση. Η πρώτη Geforce ώθησε τα όρια ακόμα πιο ψηλά με την τεχνική Hardware T&L (transform and lighting). Εντωμεταξύ η 3dfx είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα εξαιτίας της αναβολής της παρουσίασης της νέας Voodoo 5 για τις αρχές του 2000. Το νέο τσιπ (με κωδικό όνομα Napalm) βασιζόταν στο προηγούμενο Voodoo 3, αλλά είχε υψηλότερες ταχύτητες και προσέφερε νέα χαρακτηριστικά. Αλλά η Nvidia είχε ήδη παρουσιάσει την νέα Geforce 2 και η GTS έκδοση της ξεπερνούσε σχεδόν σε όλους τους τομείς την ναυαρχίδα της 3dfx, την Voodoo5 5500. Και πάλι η 3dfx επικρίθηκε για την έλλειψη υποστήριξης του Hardware T&L και απάντησε με μια άλλη τεχνική, την RGSSAA (Rotated Grid Super-Sampling Anti-Aliasing), προσφέροντας εξαιρετική ποιότητα εικόνας με αισθητή πτώση όμως του frame rate. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και η αδυναμία της να εφοδιάσει επαρκώς την αγορά με τις νέες κάρτες.

Voodoo 5500 AGP

​Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, η 3dfx υπέστη ζημίες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για αρκετά τρίμηνα στη σειρά. Για να ανταπεξέλθει η εταιρεία αναγκάστηκε να πάρει μέτρα μείωσης του λειτουργικού κόστους, τα οποία όμως εφαρμόστηκαν και στο τμήμα ανάπτυξης. Σε αυτό οι υπάλληλοί εργαζόταν πάνω σε 2 πρότζεκτ. Σε μια νέα αρχιτεκτονική με το όνομα Rampage και στην αναμενόμενη Voodoo 5 6000, την επονομαζόμενη και ως “Θεά” (Goddess). Τελικά το σχέδιο αυτό εγκαταλείφθηκε τον Νοέμβρη του 2000 και οι πατέντες πουλήθηκαν σε μια εταιρεία κατασκευής στρατιωτικών προσομοιωτών με το όνομα Quantum3D. Από δοκιμές που έγιναν αργότερα σε κάποιες πρωτότυπες κάρτες αποδείχτηκε ότι η Voodoo 5 6000 ξεπερνούσε σε απόδοση την GeForce 2 Ultra και την Radeon 7500, τις 2 γρηγορότερες κάρτες της εποχής. Ίσως ήταν καλύτερη και από την GeForce 3!!

Voodoo 5 6000

​Ωστόσο η “Θεά” δεν ήταν η τελευταία κάρτα που βγήκε από τα εργαστήρια της 3dfx. Υπήρχαν 2 πρωτότυπα της Rampage εκ τον οποίων το ένα λειτουργούσε, με την έννοια ότι έδινε εικόνα. Σύμφωνα με τα σχέδια το κορυφαίο μοντέλο με το όνομα Specter 3000 (το όνομα Voodoo θα εγκαταλειπόταν) θα ήταν διπλής GPU, θα υποστήριζε DX8, θα είχε τσιπ γεωμετρίας με το όνομα “SAGE” και άλλα χαρακτηριστικά τα οποία εισήχθησαν από την ATI και Nvidia αρκετά χρόνια αργότερα. Αλλά το πρωτότυπο ήταν μόνο μια βασική έκδοση με μόνο μια GPU, μικρή ταχύτητα ρολογιού και οδηγούς Pre-Alpha έκδοσης.

Στις 15 Δεκεμβρίου 2000 η 3dfx τελικά αναγκάστηκε να ανακοινώσει το τέλος. Ο μεγάλος της ανταγωνιστής, η Nvidia, απέκτησε όλες τις πατέντες, τις τεχνολογίες και αρκετούς μηχανικούς της. Με αυτόν τον τρόπο η Nvidia όχι μόνο κατάφερε να βγάλει εκτός παιχνιδιού τον κύριο ανταγωνιστή της αλλά και να αποφύγει πολλές αγωγές που αφορούσαν παραβάσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που ανήκαν στην 3dfx.

3dfx σε ευχαριστούμε!!

Η τελευταία επιστολή προς τους πελάτες της

Σας ευχαριστώ που διαβάσατε το άρθρο μου! Αν σας άρεσε κοινοποιήστε το ή γράψτε τα σχόλια σας!