• Περίοδος Κυκλοφορίας : 1979-1982​
• Γλώσσα Προγραμματισμού : Atari BASIC
• Λειτουργικό Σύστημα : Atari OS/Atari DOS

• Επεξεργαστής : MOS 6502B στα 1.77 MHz
• Μνήμη : Από 8Kb μέχρι 48Kb
• Γραφικά : 320 x 192 x 2 χρώματα, μεγ. 256
• Ήχος : 4 κανάλια / 3,5 οκτάβες

Ιστορικά Στοιχεία
Από την ίδρυση της η Atari, το 1972 από τον Nolan Bushnell, επικεντρώθηκε στα arcade βίντεο παιχνίδια και στη συνέχεια το 1975 στις βίντεο-κονσόλες  στιλ Pong. Το 1976 ο Bushnell πουλάει την Atari στην Warner Communications ώστε να βρει τα κεφάλαια που θα τον βοηθήσουν στην ανάπτυξη της “Stella”, μιας βίντεο-κονσόλας, η οποία θα κυκλοφορήσει στην αγορά το 1977 με το όνομα Video Computer System (VCS).

Το VCS θα γίνει μεγάλη επιτυχία τόσο για την Atari όσο και για την νεοφώτιστη βιομηχανία βίντεο παιχνιδιών. Ωστόσο ο Bushnell αποχωρεί από την εταιρία μετά από μια διαφωνία με τον Ray Kassar, τον οποίο η Warner είχε τοποθετήσει διευθυντή στο τμήμα πωλήσεων. Αμέσως μετά ο Kassar γίνετε διευθύνων σύμβουλος ολόκληρης της Atari Corporation. Σε αντίθεση με τον απερχόμενο Bushnell, ο νέος CEO θέλει να στρέψει την προσοχή της εταιρίας προς την ανερχόμενη αγορά προσωπικών υπολογιστών.
​
Υπό την καθοδήγηση του Kassar, δημιουργείται το τμήμα προσωπικών υπολογιστών και διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα τμήματα της εταιρίας που ασχολούνται με τις κονσόλες και τα arcades. Ο διάδοχος του VCS, ο οποίος βρισκόταν στο στάδιο του σχεδιασμού, επαναπροσδιορίστηκε ως προσωπικός υπολογιστής, ένας υπολογιστής που θα προκαλούσε την Apple και το τότε αστέρι της τον Apple II.
Τα μέλη της ομάδας που σχεδίασε τον VCS εργάστηκαν και στον σχεδιασμό των νέων υπολογιστών της Atari. Στην ομάδα αυτή συμπεριλαμβανόταν και ο θρύλος Jay Miner, ο οποίος αρκετά χρόνια αργότερα θα σχεδιάσει έναν άλλο καινοτόμο υπολογιστή, την Amiga. Οι δυο νέοι υπολογιστές έχουν κωδικό όνομα “Candy” και “Colleen”. Τα μηχανήματα αυτά ανακοινώθηκαν στα τέλη του 1978 αν και δεν ήταν ευρέως διαθέσιμα μέχρι το Νοέμβριο του 1979.

​Στα τέλη του 1979, ακολουθώντας την τεράστια επιτυχία του VCS , η Atari κυκλοφορεί τον Atari 400 (Candy) και τον Atari 800 (Colleen). Ο 400 προοριζόταν για αρχάριους χρήστες ενώ ο 800 για πιο έμπειρους. Τα ονόματα τους προέρχονται από το μέγεθος της μνήμης, 4 KB RAM για τον 400 και 8 KB στον 800. Ωστόσο, μέχρι να κυκλοφορήσουν στην αγορά οι τιμές της μνήμης RAM είχαν αρχίσει να μειώνονται και έτσι οι υπολογιστές εφοδιάστηκαν με την διπλάσια ποσότητα.

Μέσα σε ένα χρόνο τα έσοδα της Atari αποτελούσαν το μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών εσόδων της Warner Communications και η Atari γίνετε η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εταιρεία στην ιστορία των ΗΠΑ, φτάνοντας την Apple.

Hardware
Και οι 2 υπολογιστές χρησιμοποιούν τον ίδιο επεξεργαστή, τον MOS 6502B στην ίδια συχνότητα λειτουργίας. Ο Atari 400 αρχικά είχε 8Kb RAM, ένα cartridge port, 4 θύρες για joysticks, RF έξοδο για τηλεόραση και πληκτρολόγιο μεμβράνης. Το πληκτρολόγιο ήταν σχεδιασμένο για χρήση από μικρότερα παιδιά, με απλή σχεδίαση και πλήκτρα αφής. Έτσι είναι δύσκολο να προκληθεί ζημιά από υγρά ή μικρά αντικείμενα και το κυριότερο δεν υπάρχουν πλήκτρα να αφαιρεθούν και να καταποθούν από μικρά παιδιά. Αλλά είναι δύσκολο στη χρήση του. Επίσης δεν έχει έξοδο για μόνιτορ, όπως ο 800, οπότε μπορεί να συνδεθεί μόνο σε τηλεόραση. Αργότερα ο 400 πουλήθηκε με 16Kb μνήμης ενώ κάποιος με τεχνικές γνώσεις μπορεί να φτάσει την RAM μέχρι και τα 48Kb αλλά και να αλλάξει το πληκτρολόγιο με ένα κανονικό. Ωστόσο ακόμη και με αυτές τις βελτιώσεις ο 400 δεν μπορεί να φτάσει τις δυνατότητες του 800.

Ο μεγαλύτερος Atari, ο 800, είναι σαφώς ανώτερος από τον φθηνότερο αδερφό του. Προσέφερε αρχικά 16Kb και αργότερα 48Kb μνήμης, έχει κανονικό πλήρες πληκτρολόγιο, έξοδο για μόνιτορ, 4 υποδοχές επέκτασης και 2 cartridge ports. Οι υποδοχές επέκτασης συνήθως καταλαμβάνονται από επεκτάσεις μνήμης αλλά και από προσαρμογείς οθόνης. Οι μονάδες επέκτασης βρισκόταν σε πλαστικές θήκες και τοποθετούνταν στον υπολογιστή όπως και τα cartridges. Αργότερα λόγω προβλημάτων υπερθέρμανσης καταργήθηκε το περίβλημα τους και ερχόταν με την μορφή κάρτας βελτιώνοντας την εσωτερική ροή του αέρα. Οι περισσότεροι χρήστες τοποθετούσαν μια μονάδα ROM των 10Kb με το Atari OS και τρεις RAM των 16Kb και έτσι έφταναν την μέγιστη μνήμη που μπορεί να δει ο υπολογιστής τα 48Kb.
​
Ελλείψει τοποθετημένου cartridge και οι 2 υπολογιστές φορτώνουν έναν απλό κειμενογράφο. Η Basic φορτώνεται από cartridge, το οποίο στον 800 τοποθετείτε στην αριστερή υποδοχή και μπορούμε να τοποθετήσουμε έναν άλλο στην δεξιά. Επειδή όμως η αριστερή υποδοχή χρησιμοποιούνταν σπάνια, αφαιρέθηκε από τα επόμενα μοντέλα της Atari.

​Στις 4 θύρες joystick μπορούν να τοποθετηθούν αυτά που χρησιμοποίει το VCS μιας και είναι πλήρως συμβατά. Δυστυχώς μόνο μερικά παιχνίδια υποστήριζαν και τις 4 θύρες, με τα ποιο γνωστά το M.U.L.E. (1983) της Electronic Arts και τo Super Breakout (1981) από την ίδια την Atari. Το μοναδικό μηχάνημα που είχε επίσης 4 θύρες joystick ήταν το Atari 5200 SuperSystem το 1982, που είχε ως βάση τον 400.

​Το αρχικό τσιπ γραφικών CTIA (Color Television Interface Adaptor), ήταν μια βελτιωμένη έκδοση του αντίστοιχου TIA που υπήρχε στο VCS και σχεδιάστηκε για να παράγει sprites. Παράλληλα με αυτό υπάρχει και ένας συνεπεξεργαστής με το όνομα ANTIC. Αυτός είναι υπεύθυνος για την παραγωγή bitmap γραφικών και χαρακτήρων και παρέχει πολλούς και διαφορετικούς τρόπους απεικόνισης. Τα 2 τσιπ συνεργάζονται ώστε να μοιραστεί ο φόρτος εργασίας και έτσι πετυχαίνουν καλύτερη απόδοση. Το 1981 η Atari αναβάθμισε τους 2 υπολογιστές με νέο τσιπ γραφικών, το GTIA (Graphic Television Interface Adaptor), το οποίο ήταν ακόμη πιο ισχυρό. Όλα τα επόμενα 8bit μοντέλα της Atari χρησιμοποιούν το GTIA.

​Υπεύθυνο για την αναπαραγωγή ήχου είναι το τσιπ με το όνομα POKEY (Pot Keyboard Integrated Circuit). Το συγκεκριμένο βρίσκεται και σε πολλά arcade της Atari στα οποία συνδυάζοντας 2 ή 4 τσιπ καταφέρνουν να αναπαράγουν παραπάνω κανάλια. Μπορεί να παράγει 4 κανάλια των 8bit ή 2 των 16bit ή ένα των 16 και 2 των 8bit. Είναι επίσης υπεύθυνο για την εισαγωγή δεδομένων από το πληκτρολόγιο και βοηθάει στη σειριακή επικοινωνία. Υπάρχει και ένα μικρό εσωτερικό ηχείο το οποίο παράγει τον ήχο κλικ όταν πατηθεί κάποιο πλήκτρο. Μερικές φορές χρησιμοποιείται σαν πέμπτο κανάλι.
Περιφερειακά όπως εκτυπωτές, κασετόφωνα και μονάδες δισκέτας χρησιμοποιούν την θύρα SIO (Serial Input/Ouput) και μπορούν να συνδεθούν αλυσιδωτά. Δυστυχώς για να συνδέσουμε περιφερειακά από άλλους κατασκευαστές, που βασίζονται στις τυπικές προδιαγραφές, απαιτείται προσαρμογέας. Εξαιτίας της μικρής μνήμης ο 400 δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει μονάδα δισκέτας οπότε και πουλήθηκε πακέτο με το κασετόφωνο Atari 410.

​Την εποχή που κυκλοφόρησε η Atari τους υπολογιστές της, στις ΗΠΑ υπήρχε μια ομοσπονδιακή νομοθεσία που έλεγε ότι η διαρροή σήματος στην περιοχή συχνοτήτων τηλεόρασης έπρεπε να είναι εξαιρετικά χαμηλή. Δεδομένου ότι οι υπολογιστές της Atari είχαν κύκλωμα τηλεόρασης μέσα τους, υπόκειντο σε αυτόν τον νόμο και έπρεπε να συμμορφωθούν. Έτσι τα κυκλώματα και των 2 υπολογιστών βρίσκονται κάτω από μια πολύ ισχυρή ασπίδα χυτού αλουμινίου σχηματίζοντας ένα κλωβό Faraday. Αυτό είχε ως πλεονέκτημα την παραγωγή εξαιρετικά ανθεκτικών υπολογιστών αλλά με πολύπλοκη και δαπανηρή κατασκευή.

Software
Το λειτουργικό σύστημα βρίσκεται σε ROM. Οι πρώτοι υπολογιστές είχαν την έκδοση Rev. A σε 3 τσιπ. Αργότερα αντικαταστήθηκε από την έκδοση Rev. B στην οποία διορθώθηκαν κάποια λάθη. Το Atari OS περιέχει μόνο πολύ χαμηλού επιπέδου ρουτίνες για πρόσβαση σε μονάδες δισκέτας. Χρειάζεται ένα επιπλέον λειτουργικό σύστημα για να μπορεί να διαχειριστεί αρχεία, το Atari DOS. Αυτό φορτώνεται κάθε φορά που ενεργοποιείται ο υπολογιστής από δισκέτα. Σε αντίθεση με άλλα λειτουργικά συστήματα της εποχής αυτό ήταν δομημένο με μενού επιλογών.
​
Η Atari Basic είναι ένας διερμηνέας Basic για τον επεξεργαστή 6502. Βρισκόταν σε ένα 8 KB ROM cartridge. Αρχικά η Atari ήθελε να μεταφέρει την Microsoft Basic στους υπολογιστές της. Αλλά η έκδοση για 6502 είχε μέγεθος 12Kb και όλες οι προσπάθειες της Atari να το περιορίσει στα 8Kb απέτυχαν. Έτσι τον Σεπτέμβριο του 1978 απευθύνθηκαν στην εταιρία Shepardson Microsystems (SMI). Η Shepardson είχε γράψει ήδη κάποια προγράμματα για τον Apple II, ο οποίος είχε τον ίδιο επεξεργαστή 6502. Η SMI εξέτασε την δουλειά που είχε γίνει μέχρι εκείνη την στιγμή και αποφάσισε ότι ήταν πολύ δύσκολο να μειώσει ακόμα περισσότερο το μέγεθος της Microsoft Basic. Αντ’ αυτού πρότεινε την ανάπτυξη μια εξολοκλήρου νέας Basic που να χωράει σε 8Kb η οποία τελικά παραδόθηκε ως Atari BASIC.

Παιχνίδια
Μερικά από τα καλύτερα Atari 8bit παιχνίδια είναι τα παρακάτω:

​M.U.L.E. Alley Cat Archon II: Adept Donkey Kong Star Fleet I: The War Begins!

​Ultima 2 Karateka Pinball Construction Set Lode Runner Montezuma’s Revenge

Trivia

• Ο θρύλος λέει ότι οι μηχανικοί της Atari έδιναν κωδικό όνομα στα project τους που προερχόταν από τα ονόματα των ελκυστικών θηλυκών υπαλλήλων.
• Το σφηνοειδής σχήμα των υπολογιστών της Atari είναι μοναδικό. Καμία άλλη εταιρία κατασκευής υπολογιστών δεν αντέγραψε το στυλ
• Οι Atari 400 και 800 ήταν οι πρώτοι υπολογιστές που χρησιμοποίησαν συνεπεξεργαστές και sprites. Χαρακτηριστικά που εφαρμόστηκαν αργότερα στον Commodore 64 και την Amiga

Σας ευχαριστώ που διαβάσατε το άρθρο μου! Αν σας άρεσε κοινοποιήστε το ή γράψτε τα σχόλια σας!